ING PAMANYULAT POEMA
Neng Vedasto D. Ocampo
Ari ning Parnaso

King metung a manigaral king pamanyulat poema
Buri ku ing abalu mu king ing Diyos man poeta ya
Nanu pata ing poema matas ya uring talaga
Pablasang arkitektu ne ning Arte’t Literatura,
At king matulid a sabi, ing lubas pipablasa’na
Karing malagung amanung makawili’t makayama

Bias nakang mag-umpisa? Dale, talnan meng pluma mu
At nung makasadya naka, makiramdam ka kanaku:
Misip kang metung a tema mu lapatan meng titulu
A sukub ning kekang diwa, kagiwan, ampon amanu
Kaibat niti mamili kang sukad na ampon disenyu:
‘ting labing aduang silaba; labing anam, labing walu.

Deti ausan deng metru, o sukad ning baling linya
At ing katumpuk a linya yang bibilug keng estropa
At ban lunto yang manayun ing estropa o stanza
Ding peka sepung amanu baling linya, simadu la,
Uli niti nung basab me ing estropa ning poema
Itang damdaman mung tonu, misusunis, milulupa.

Alimbawa ginamit meng peka rima ing letrang “e”
Kailangan ing “e” la ngan ding karampatan mung ike
Antimo ring amanung bie, tinape, ampong tagumpe
Tete, bale at mipase malyari mong api-ugne;
Dapot anting arkitektu ilapat mong masalese
Ita sanang ing babasa e magkasakit migale.

Ingatan mu la ding rimang pagkamalyan dang masolu
Deti ila ring rimang “i” ding ring “a”, at rimang “u”
Alimbawa: ing MALAGU eme arima keng TAU
Bistaman barehu lang “u” king sepu da reng amanu;
Ing BABAI at ing LAHI detie la mitutonu...
Rima meng BIASA king BANSA katalu ya, ‘nya e ustu.

At pablasang maselan ya ing poemang Kapampangan
Inya naman ning sunis na makawiling daramdaman
At nung ding keying tekladas masanting la pamidalan
Misna no keng katalustus ngening keka lang babasan
At balamu mumukyat ka karing balitang ning eran
King eran ning pinanari a duyan ning kawatasan.

Ing pamangawang poema mengaring lalalang dase
Nung magulu ka pamisip, ing dase eya sales,
Ing pamilalang poema yang kalupa na’t kayarle
Nung kulang ka konsentrasyun eka lububs magtagumpe,
Dapot nung ing kekang diwa mitmu yang kule ampon bie
Ing bunga ning sinulat mu makagulat, makapakde.

At anti ning ing poema e tuliran a salita
Kailangan meng idalan king amanung talinhaga
Alimbawa ing amanung: “ding tala misnong kasala”
Nung ibaldug meng poema: “kindat-kindat la ring tala”
Oyan ing diprensya na, o bilang pami-aliwa
Ning prosa at ning poema ausan dang pikudta.

Ding rima apat lang klasi : metung a letra king talwi
Anti ing a, e, i, o, u, yang mumunang grupu iti,
King pangadua-aduang letrang milulupa’t mikakasi
Anti ing an, ing at, as, ak, at aliwa pa kareti
At detang pangatlung grupu ila ring masakit dili
Atlu’t apat la ring letrang piwawangisan mung pilmi.

At kareting klasi rima mayan yang dili ing kapat
Pablasan ing ag, ad, as, ak, pakirima mu la king at
Nanu pa’t salit-salit yang lubas king santing at sampat
Pemalupug yang kambusang alang pintung babalabat,
Uli na nyan abistu me ing metung a talasulat
Asabi mung, e pulidu, ing pondu na e pa sapat.

Metun pang kapintasan ding saburoro mamisunis
Titikul la deng versu da, milalako la king gulis
O malyari ding silaba a dapat sang maging paris
Bubngalan da lang tunggal inya sa’t lalwal lang lunis,
Makanyan lang tatakbulung, titikul, at mipipildis
Ding poema sintonadu, at versadong tatalilis.

O ngeni sumulat ta’na? Magparatang katang diwa
Kumbiran ta itang angin a marimla at sagiwak
At potang asangap ta’na dinan tang bagyus ing bigga
Sake katang maglimayun angga king munag-sumala,
At magparagusgus kata kareng ginitua’nang yata
Ning sisiro Aurora banda Karin, king taldawa

At nung mitutundu ka mu, kulubutan te ing aldo
King talukbung na ning banwa a susuklub king aberno
At kaibat matudtud nakang maniaman ba’kang mipasno
Ita sang inspiradu ka potang mibangun ka’t tikdo,
At ngening aibye mu na ing kagalangan king babo
Pagmulan mu nang isulat ing diwa mung magparayo.